گاهی لکه‌های سفیدی روی پوست انسان ظاهر میشوند و زیبایی او را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این لکه‌ها را در فارسی پیسی یا برص می‌نامند. در این مقاله قصد داریم بیماری ویتیلیگو یا همان پیسی (برص) را بررسی نماییم، از منشا آن بگوییم و راه‌های درمان آن را شرح دهیم. همچنین رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به این بیماری را معرفی خواهیم نمود. هدف ما این است که در انتهای این مطلب دید جامع و واضحی نسبت به این بیماری پیدا نمایید تا در صورت مواجه با آن بتوانید ضمن حفظ آرامش، اقدامات اولیه را انجام دهید.
بیماری خود ایمنی چیست؟
در این بیماری، بدون دلیل مشخصی سلول‌های دفاعی به قسمتی از بدن حمله می‌کنند و آنها را مورد تهاجم قرار می‌دهند. در نتیجه، قسمتی از بدن فرد دچار نقص می‌شود. پزشکان هنوز نمی‌دانند چرا این حمله رخ می‌دهد. اما بعضی از تحقیقات منتشرشده بیان می‌کنند که زنان دو برابر مردان به این بیماری مبتلا میشوند. همچنین موروثی دانستن بیماری خود ایمنی، طرف‌داران بسیاری در بین نظریه‌پردازان علم پزشکی دارد.
بیماری ویتیلیگو چیست؟
این بیماری اختلالی است که در آن، پوست رنگ خود را از دست می‌دهد و لکه‌های سفید رنگ روی پوست ظاهر میشوند. این لکه‌ها ممکن است کمتر از 5 میلی‌متر یا بزرگ‌تر باشند. اگر در ناحیه ویتیلیگو مو وجود داشته باشد، رنگ آن سفید یا خاکستری می‌شود.
ویتیلیگو زمانی بروز می‌کند که در اثر ضعف سیستم ایمنی بدن، ملانین تولید نمی‌شود و در نتیجه، پوست رنگ خود را از دست می‌دهد. به عبارت دیگر حمله به سلول‌های ملانین، آنها را نابود می‌کند. معمولا افراد 10 تا 30 ساله مبتلا به این بیماری میشوند.
روند بروز تا گسترش بیماری ویتیلیگو چگونه است؟
این بیماری معمولا با ایجاد چند لک بر بدن آغاز می‌شود و در طی چند ماه این لک‌ها در نقاط مختلف بدن گسترش پیدا می‌کنند. ویتیلیگو معمولا در دست، بازو، پاها و صورت ظاهر می‌شود، اما در هر جای بدن می‌تواند گسترش پیدا کند. لکه‌ها در جاهای مرطوب بدن هم رشد می‌کنند، مانند داخل بینی، داخل و اطراف چشم، اطراف ناحیه تناسلی و اطراف مقعد.
گاهی لکه‌های بزرگ، خود را گسترش می‌دهند و به نقاط دیگر بدن سرایت می‌کنند. اما معمولا وقتی به‌اندازه کافی بزرگ شدند، در یک قسمت برای سال‌ها می‌مانند. لکه‌های کوچک معمولا جابه‌جا میشوند و قسمت‌هایی که دیگر این لک‌ها را ندارند به رنگ سابق خود برمی‌گردند. این بیماری انواع متفاوتی دارد، در بعضی از افراد فقط چند لک دیده می‌شود. اما در بعضی افراد قسمت‌های زیادی از بدن درگیر خواهند شد.
بیشتر بخوانید: بررسی انواع جوش و روش‌های درمان جوش ها
انواع بیماری ویتیلیگو
- عمومی: این نوع در بیشتر بیماران شایع است و در آن، لک‌های کوچک در قسمت‌های مختلف بدن پخش میشوند و قابل رویت هستند.
- بخشی: در این نوع، بیماری به یک قسمت از بدن محدود می‌شود و فقط در همان قسمت دیده خواهد شد، مانند دست‌ها یا پاها.
- نواحی مرطوب: همین‌طور که از نام این نوع مشهود است، قسمت‌های مرطوب بدن مانند دهان و ناحیه تناسلی درگیر این بیماری میشوند.
- موضعی: این نوع بسیار نادر است و در آن، لک‌ها، نواحی یا مساحت بسیار کمی از بدن را اشغال می‌کنند. همچنین آنها در عرض یکی دو سال، گسترشی به دیگر نقاط مجاور ندارند.
- تریچومی: در این نوع یک مرکز بی‌رنگ یا سفید وجود دارد و دور آن را ناحیه با رنگ روشن‌تر احاطه می‌کند. دور این ناحیه روشن‌تر، پوست رنگ طبیعی خود را دارد.
- کلی: این نوع نیز بسیار نادر است و در آن بیش از 80 درصد پوست درگیر این بیماری می‌شود. به عبارت دیگر، ویتیلیگو کل بدن را می‌گیرد.
چه عواملی سبب بروز بیماری ویتیلیگو میشوند؟
- بیماری و اختلالات خودایمنی: در این حالت بدنی که دارای بیماری خودایمنی است، آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که سبب نابودی ملانین میشوند.
- عامل ژنتیکی: حدود 30 درصد از افرادی که مبتلا به ویتیلیگو هستند، گزارش داده‌اند که یکی از بستگان نزدیکشان سابقه این بیماری را دارد. به عبارت دیگر، داشتن شرایط ژنتیکی خاص احتمال ابتلا به ویتیلیگو را افزایش می‌دهد.
- عوامل عصبی یا مربوط به رشته‌های عصبی: ماده‌ای سمی ممکن است توسط عصب‌های انتهایی نزدیک به پوست تولید شوند که سبب نابودی ملانین خواهند شد.
- عامل خودتخریبی: نقصی در سلول‌های ملانین، آنها را وادار می‌کند که خود را تخریب نمایند.
همان‌طور که از دلایل و عوامل بالا مشخص است، تمام عوامل یک دلیل اصلی را آشکار می‌کنند که آن هم بیماری خودایمنی است. به همین دلیل، ویتیلیگو به عقیده اکثر دانشمندان جزء یکی از انواع بیماری‌های خود ایمنی طبقه‌بندی می‌شود.
بیشتر بخوانید: آیا لیکن پلان همان بیماری صدف است؟
چگونه بیماری ویتیلیگو درمان می‌شود؟
متاسفانه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. هدف تمام درمان‌ها این است که بتوانند یک رنگ غالب را در پوست به وجود بیاورند تا بیمار احساس راحتی نماید. در ادامه، چند مورد از این درمان‌ها را با هم بررسی میکنیم.
درمان‌های استتاری
- استفاده از کرم ضدآفتاب که در آن، عدد SPF بالاتر از 30 باشد. در این درمان، هدف این است که نوعی هارمونی بین رنگ‌های مختلف پوست به وجود بیاید.
- استفاده از لوازم آرایشی خاص با برندهای معتبر می‌تواند به استتار نقاط آسیب دیده کمک فراوانی نماید.
- استفاده از کرم منوبنزون در حالتی توصیه و تجویز می‌شود که حجم زیادی از بدن درگیر این بیماری باشد. این کرم باعث می‌شود رنگ قسمت‌های آسیب‌ندیده به رنگ لک‌ها نزدیک شود.
درمان‌هایی مبتنی بر تغییر رنگ قسمت‌های آسیب‌دیده
- استفاده از کورتون‌ها کمک می‌کند تا رنگ قسمت‌های سفید، کمی تیره‌تر شود. کورتون به صورت قرص تجویز می‌شود و حداقل 3 ماه طول می‌کشد تا نتایج آن ظاهر شوند. در این درمان، پزشک به دقت باید وضع بیمار را کنترل و عوارض جانبی کورتون را بررسی نماید.
- استفاده از پماد ویتامین D به‌صورت موضعی
پرتودرمانی
در این نوع درمان، با لیزر یا دیگر تاباننده‌ها، اشعه Ultraviolet B به پوست تابیده می‌شود. بیمار در این روش درمانی 2 یا 3 جلسه در هفته به مدت 3 ماه به متخصص پرتودرمانی مراجعه می‌نماید تا نتیجه‌ای حاصل شود.
جراحی
در این روش، از قسمت‌های سالم پوست گرافت استخراج می‌کنند و در قسمت‌های آسیب‌دیده می‌کارند تا نتیجه‌ای مطلوب حاصل شود. همچنین در این روش از میکرو پیگمنت هم بهره لازم را میبرند تا بهبودی برای بیمار حاصل شود.
رژیم غذایی برای بیماری ویتیلیگو
اگر چه به طور رسمی رژیم غذایی ویژهای برای این بیماری تهیه نشده است. اما برخی از متخصصان تغذیه بایدها و نبایدهایی را مشخص نمودهاند. به طور مثال، خوردن غذاهای ارگانیک و سالم همراه با نوشیدن آب فراوان در طول روز یکی از توصیههایی است که باید رعایت شود. در ادامه، خوراکیهایی که توصیه شده است بیشتر استفاده شود را بیان میکنیم.
- موز
- سیب
- انجیر و خرما
- سبزیها
- گیاهان ریشهدار مانند هویج و…
در ادامه، مواردی که برای این بیماری مضر هستند، آمدهاند:
- الکل
- قهوه
- بلوبری
- ماهی
- آبمیوه
- گوشت قرمز
- گوجهفرنگی
- فرآوردههایی که از گندم درست میشوند.
- انگور
- گلابی
همچنین مواد معدنی زیر برای این بیماری مفید هستند:
- آهن: بسیاری از مردم با پختن غذا در ظروفی که روکش آهنی دارد، این ماده معدنی را برای بدن خود تامین مینمایند.
- مس: با نوشیدن آب در ظروف مسی میتوان این ماده را به اندازه کافی در بدن داشت.
- زینک: بسیاری از میوهها و غذاهایی که حاوی این ماده هستند، برای این بیماری مضر تشخیص داده شدهاند. بنابراین باید با مصرف مکملهای موجود در بازار، زینک بدن خود را تامین نمایید.
بیشتر بخوانید: آیا ریزش سکه ای مو با مصرف فیناستراید برطرف می‌شود؟
جمع‌بندی
بیماری ویتیلیگو منشا ضعف ایمنی بدن دارد. این بیماری می‌تواند اثرات روانی مخربی را بر فرد بگذارد. بنابراین توصیه می‌شود که در صورت ابتلا، تحت نظر روان‌پزشک قرار بگیرید تا با کسب آموزش‌های لازم، ادامه زندگی برایتان راحت‌تر باشد.
منابع: clevelandclinic
