اکثر افراد با دیدن ضایعات پوستی، به وحشت میافتند و پرسشهای زیادی در ذهنشان ایجاد میشود. دو بیماری پوستی شایع که درصد کمی از مردم را مبتلا میکنند، لیکن پلان و صدف (پسوریازیس) هستند. این دو بیماری ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند. به همین دلیل، این امکان وجود دارد که افراد این دو بیماری را با یکدیگر اشتباه بگیرند. هر دو این بیماریها میتوانند باعث ایجاد تکههایی از برجستگیهای پوستهپوسته یا بثورات روی پوست شوند. پزشک معمولاً میتواند بیماری را با معاینه فیزیکی تشخیص دهد. اما گاهی ممکن است برای تشخیص بیماری به آزمایشهای بیشتری نیاز داشته باشد. این مقاله، شباهتها و تفاوتهای بین این دو بیماری را به همراه علائم، علل و درمان آنها بررسی مینماید.
آشنایی با بیماریهای لیکن پلان و صدف
هر دو، بیماریهای پوستی هستند ولی به یکدیگر ارتباطی ندارند، علائم مشابهی دارند اما علل و درمانهای متفاوتی دارند. تشخیص صحیح این دو بیماری، گام مهمی در جهت درمان اصولی آنها محسوب میشود.
لیکن پلان یک بیماری التهابی شایع پوستی است که مسری یا نشانگر سرطان نیست. این بیماری به صورت برجستگیهای براق، سفت و مایل به قرمز نمود پیدا میکند. مشخص نیست چه چیزی باعث بروز این بیماری میشود. علائم آن هم معمولاً بدون درمان پس از حدود یک سال از بین میروند.
بیماری صدف یکی از شایعترین بیماریهای خودایمنی در جهان است. این بیماری نیز مسری یا نشانه سرطان نیست. افراد مبتلا به صدف دارای لکههای قرمز رنگ و ضخیم روی پوستشان هستند که اغلب با فلسهای نقرهای یا سفید پوشیده شدهاند. به این لکهها، پلاک میگویند. بیماری صدف پنج نوع است:
- پلاک
- روده
- معکوس
- پوسچر
- اریترودرمیک
پسوریازیس پلاکی و پسوریازیس رودهای انواعی هستند که بیشتر با لیکن پلان اشتباه گرفته میشوند.
علائم لیکن پلان و صدف
لیکن پلان:
- برجستگیهای سفت، صاف، برجسته، براق و مایل به قرمز یا بنفش.
- برجستگیهایی که ممکن است یک خط سفید در بین آنها وجود داشته باشد.
- برجستگیهایی که گاهی اوقات با خارش همراه هستند (در موارد خفیف تا شدید).
- برجستگیها ممکن است کم یا زیاد باشند.
- اغلب مچ دست، مچ پا یا کمر را درگیر میکند.
- ممکن است در زیر ناخنها ظاهر شود، شکل آنها را مخدوش کند و گاهی باعث ریزش ناخن شود. در دهان به صورت نقاط یا خطوط سفید دیده میشود و روی پوست سر ممکن است باعث ریزش مو شود.
صدف:
- لکههای ضخیم و قرمز و خشک (پلاک).
- پلاکهایی که دارای فلسهای سفید یا نقرهای هستند.
- پلاکهایی که معمولاً خارش دارند (اغلب شدید).
- پلاکها میتوانند از نظر اندازه متفاوت باشند.
- اغلب در آرنج، زانو، پوست سر یا قسمت پایین کمر ظاهر میشوند.
- میتواند باعث ضخیم شدن و زرد شدن ناخنهای دست یا پا شود.
- آبوهوا، استرس، آسیب پوستی و سیگارکشیدن میتواند باعث شعلهور شدن آن شود.
- علائم آن طولانیمدت هستند و درمان شناخته شدهای ندارند.
بیشتر بخوانید: ویتیلیگو چیست؟ آیا بیماری من همان ویتیلیگو است؟
چه کسانی به این دو بیماری مبتلا میشوند؟
بیماری صدف شایعتر از لیکن پلان است و افراد بیشتری به آن مبتلا میشوند. هر دو بیماری در مردان و زنان به یک اندازه شایع هستند. اما لیکن پلان در زنان، بیشتر دهان را تحتتأثیر قرار میدهد.
هر دو بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهند. با این حال، لیکن پلان در میانسالان بیشتر بروز میکند و صدف اغلب در افراد 15 تا 25 ساله ظاهر میشود.
لیکن پلان و صدف تا کی در بدن باقی میمانند؟
یک تفاوت کلیدی بین این دو بیماری، تداوم نشانههای آنها است. لیکن پلان معمولاً پس از حدود یک سال، بدون درمان از بین میرود؛ هر چند که ممکن است بیشتر هم طول بکشد.
در مقابل، صدف اغلب یک بیماری طولانی مدت است و هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. افراد معمولاً میتوانند علائم را با پمادها، داروها، تغییر سبک زندگی یا ترکیبی از آنها کنترل کنند.
بیشتر بخوانید: آیا ریزش سکه ای مو با مصرف فیناستراید برطرف میشود؟
این دو بیماری کدام قسمتهای بدن را تحتتأثیر قرار میدهند؟
ضایعات لیکن پلان اغلب روی قسمتهای ذکر شده، دیده میشود:
- داخل دهان
- روی لبها یا اطراف آنها
- مچ دست
- پایین کمر
- مچ پا
- اندام تناسلی
- پوست سر
- ناخنهای دست یا پا
پلاکهای پسوریازیس یا صدف میتوانند در هر جایی از بدن ایجاد شوند، اما اغلب در موارد زیر ظاهر خواهند شد:
- آرنجها
- زانو
- پوست سر
- پایین کمر
بیشتر بخوانید: آیا با استفاده از ماینوکسیدیل 5% می توان موهای پر پشتی داشت؟
علتهای بروز این دو بیماری
صدف یک بیماری خود ایمنی محسوب میشود. به این معنی که ناشی از بروز مشکل در سیستم ایمنی انسان است که باعث میشود بدن به اشتباه به سلولهای سالم حمله نماید. در واکنش به این اتفاق، سلولهای پوست خیلی سریع تکثیر میشوند و پلاک تشکیل میدهند.
در مورد لیکن پلان باید گفت پزشکان هنوز نمیدانند چه چیزی باعث بروز این بیماری میشود. این امکان وجود دارد که این بیماری نیز یک مشکل خودایمنی باشد، اما دانشمندان هنوز این ارتباط را تایید نکردهاند. پزشکان گزارش کردهاند این بیماری در واکنش به برخی داروها هم ایجاد میشود. همچنین میتواند به عنوان عارضه هپاتیت C مزمن رخ دهد.
بروز بیماری صدف ممکن است بر اثر موارد زیر باشد:
- فشار
- کمبود آفتاب
- آفتابسوختگی
- هوای خشک
- پوست خشک
- جراحت
- سوختن
- نیش حشرات
- عفونتهای باکتریایی یا ویروسی
- داروهای خاص
تشخیص لیکن پلان و صدف
اگر فردی مشکوک به این بیماریها باشد، باید برای تشخیص به پزشک مراجعه نماید. پزشکان با معاینه پوست و پرسش درباره سابقه خانوادگی بیمار ممکن است در وهله اول نوع بیماری را تشخیص دهند. اما چنانچه تشخیص دشوار باشد، پزشک میتواند بیوپسی انجام دهد که شامل گرفتن نمونه کوچکی از پوست برای بررسی زیر میکروسکوپ است.
درمانهای لیکن پلان و صدف
لیکن پلان معمولاً نیازی به درمان ندارد و اغلب در عرض یک سال، خود به خود از بین میرود. اگر فردی احساس درد یا خارش داشته باشد، پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدهای موضعی یا نوردرمانی را تجویز نماید.
اما صدف یک بیماری طولانی مدت است. با این حال، افراد مبتلا به آن معمولاً میتوانند علائم خود را مدیریت کنند. برخی درمانها برای کنترل این بیماری عبارتند از:
- درمانهای موضعی
- درمانهای خوراکی
- نور درمانی
- درمانهای سیستمیک (داروهایی که در سراسر بدن اثر میکنند.)
- درمان دارویی بیولوژیک
افراد همچنین میتوانند با اجتناب از محرکها، شعلهور شدن بیماری صدف را مدیریت نمایند. همچنین اقدامات زیر ممکن است به بیمار کمک کنند:
- تغییرات رژیم غذایی
- عدم آفتاب گرفتن به مدت طولانی
مدیریت استرس
عوارض این دو بیماری
تحقیقات نشان میدهند که زنان مبتلا به لیکن پلان ممکن است در معرض خطر بیشتری جهت ابتلا به انواعی از سرطان از جمله سرطان لب، زبان یا فرج باشند.
افراد مبتلا به صدف هم ممکن است به عوارض زیر دچار شوند:
- چاقی
- کلسترول بالا
- بیماری قلبی
- افسردگی
بیشتر بخوانید: آکوتان چیست؟ همه چیز درباره آکوتان
جمعبندی
لیکن پلان و صدف دو بیماری پوستی شایع هستند که ممکن است افراد آنها را با یکدیگر اشتباه بگیرند. علل به وجود آمدن این دو بیماری با هم تفاوت دارند و هیچ درمان تضمینی برای آنها وجود ندارد. اما با کمک پزشک، بیمار معمولاً میتواند علائم را مدیریت نماید. لیکن پلان معمولاً خود به خود از بین میرود و عموما بیش از یک سال در بدن باقی نمیماند؛ اگرچه ممکن است دوباره بازگردد. از طرفی صدف یک بیماری طولانی مدت است که با برنامه درمانی مناسب میتوان آن را بهخوبی مدیریت نمود.
منابع: medicalnewstoday، healthline، medicaljournals